Rigoureus committeren aan de journalistieke missie

Terugblik nieuwsbrief 2022

Dec 17, 2022

“Fundamentally, people will use media that help them be who they want to be, do what they want to do, and showcase a version of who they are and of what they do that they like. “

- Rasmus Kleis Nielsen

Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen over of op deze nieuwsbrief? Mail!

Het is weer terugblik tijd. Ik vind het altijd wel lekker, onder een dekentje met een kop thee eens even goed nadenken over het afgelopen jaar.

Ik begon het jaar met een missie, die compleet mislukt is. Ik zou namelijk gaan uitdokteren of ‘het publiek’ wel zit te wachten op dat ge-engage de hele tijd. Maar toen brak er een oorlog uit en heb ik daar geen moment meer aan gedacht. De vraag is nog wel relevant, maar andere dingen waren relevanter. Dus, wie weet kom ik er nog wel op terug.

Terwijl ik zo onder mijn dekentje zat terug te denken hoe het jaar was gegaan en welke thema’s voor mij nou het jaar hebben bepaald, bekroop mij de volgende vraag: heeft journalistiek een populariteit probleem? Ik denk van wel, anders zou ik er niet over beginnen natuurlijk, maar het gekke is dat dit probleem niet wordt veroorzaakt door de journalistiek zelf, maar door het product waarin het verpakt wordt.

Kwaliteitsjournalistiek is vrij slecht toegankelijk, omdat het achter zorgvuldig dichtgemetselde betaalmuren staat. En hoewel ik persoonlijk natuurlijk baat heb bij een goed werkend verdienmodel (huur, boodschappen) loop ik ook steeds vaker tegen de vraag aan: werkt die betaalmuur wel voor het publiek?

Als je journalistiek plat slaat, is het niets meer dan informatie uitwisselen: de ene groep mensen zoekt uit wat er gebeurt in de wereld en hiervan doen ze verslag aan een grotere groep mensen, vaak in ruil voor middelen (tenzij je de publieke omroep bent). Nu loopt die uitwisseling vast, omdat we barrières opwerpen.

‘Stop de persen, de gouden eeuw van de journalistiek begint nu’ een boek uit 2013, juichte over de mogelijkheden die het wereldwijde web bood aan de journalistiek. Het was een tijd van veel optimisme over technologieën en sociale media (Facebook was nog onze vriend en Elon Musk hield zich voornamelijk met bezig met auto’s), maar de kernboodschap van het boek staat nog steeds: digitalisering is het beste dat journalistiek had kunnen over komen. Maar ja, die betaalmuur.

Zo is goede, betrouwbare informatie een luxe product geworden en slechts 17 procent van de Nederlanders is bereid om te betalen voor journalistiek. Hoewel we een geweldige manier hebben om informatie uit te wisselen en mensen ook de hele godganse dag met apparaten bezig zijn om informatie uit te wisselen, slagen nieuwsorganisaties er niet in om mee te surfen op deze populariteit. Ondanks een dalende interesse in nieuws weten initiatieven van de publieke omroep veel (jonge) mensen te bereiken. Maar ja, die hebben geen betaalmuur.

Toch we kunnen de betaalmuur niet overal de schuld van geven. Terwijl er steeds meer vraag is naar authenticiteit blijven nieuwsorganisaties achter door zich niet duidelijk te duidelijk profileren. Sterker, zelfs als journalisten bedreigd worden, geven nieuwsorganisaties geen sterk signaal af en laten ze de NVJ het klusje opknappen. Daarnaast is journalistiek grotendeels hetzelfde gebleven, terwijl de platforms waarvoor het gemaakt wordt compleet veranderd zijn.

Ik denk dat authenticiteit een belangrijke sleutel is in de populariteit kwestie. Als een titel zich werkelijk committeert aan een journalistieke missie en zich daarover uitspreekt, durf ik m’n hand ervoor in het vuur te steken dat de populariteit van die titel zal toenemen. In wezen zit journalistiek zo in de haarvaten van de maatschappij dat mensen de waarde ervan niet eens goed kunnen benoemen (bleek uit het laatste Digital News Report), dus dan moeten de makers dat misschien zelf doen. In theorie stijgt de impact van de journalistiek, omdat de titel door hogere populariteit meer bereik heeft en zo stijgt ook de waarde van de journalistiek.

En misschien komen we zo wel tot een oplossing voor die betaalmuur, wie weet.

Dan rest mij jullie alvast een hele fijne kerst te wensen en het allerbeste voor 2023 - dat het maar een heel saai jaar mag worden, nieuws technisch gezien. Dit was de laatste editie van De Nieuwe Lezer van het jaar. Op 7 januari ben ik er weer en de tussentijd kun je m’n Twitteraccount in de gaten houden, daar post ik op maandag de meest interessante stukken die ik lees. Deze week maak ik ook een draadje met de parels uit alle voorspellingen die worden gedaan voor het nieuwe jaar.