Twee weken geleden was iedereen boos
En wat hebben we er precies aan gedaan?
Het publiek moet in het middelpunt van de journalistiek komen te staan. In De Nieuwe Lezer leg ik uit hoe iedereen op een redactie hier aan bij kan dragen.
“Fundamentally, people will use media that help them be who they want to be, do what they want to do, and showcase a version of who they are and of what they do that they like. “
- Rasmus Kleis Nielsen
Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen over of op deze nieuwsbrief? Mail!
Nog geen twee weken geleden stonden we als journalistiek Nederland nog op onze achterste benen, weten jullie nog? Tweede Kamerlid Gideon van Meijeren van het extreemrechtse FVD had op een zondagmiddag een video gepubliceerd hij Hart van Nederland-journalist Merel Ek te grazen nam, omdat zij hem kritisch had bevraagd.
Steunbetuigingen werden uitgesproken, woedende reacties van collega-journalisten volgden elkaar snel op, politici zeiden dat hiermee nu echt een grens was overschreden en de NVJ ging onderzoeken of er juridische stappen genomen konden worden. Maar zoals dat gaat, waaide de ophefstorm weer over en gingen we verder waar we mee bezig waren. En ik hoor het heel graag als ik dingen over het hoofd zie, maar volgens mij is er precies niks veranderd.
Het licht zien
Keer op keer op keer worden journalisten beledigd, bedreigd, zwart gemaakt, geïntimideerd. Niet alleen door anonieme toetsenbordridders, maar door publieke figuren en volksvertegenwoordigers. Weet je wat ik gek vind, zo terugkijkend op het zoveelste incident, is dat ondanks dat wij niet veranderen wij wel verwachten dat de rest van de samenleving verandert. Doordat wij braaf journalistiek blijven maken, zullen die stommerds van het FVD wel een keer stoppen. Of zo.
Maar dat is natuurlijk niet hoe het werkt. Hoe goed wij ons ook aan de regels houden, dat gaat er niet voor zorgen dat de mensen die dat niet doen, ineens het licht zullen zien en hun leven zullen beteren.
Vorig jaar schreef ik een nieuwsbrief over ‘de rol’ van de journalist op basis van de sociologische theorie van Erving Goffman, waarin iedereen een rol speelt, net als in een theater. Dus, journalisten spelen een rol, maar politici ook, de voorzitter van de NVJ, hoofdredacteuren, noem maar op. Stel je dan een decor voor van 30 jaar geleden waar die rollen worden gespeeld en eentje anno 2022 – dat is een ander decor, niet? We kunnen niet op de oude voet doorgaan terwijl alles verandert. Dat is wel wat er is gebeurd en kijk waar we nu zijn.
Activisten worden
Natuurlijk is het zo dat journalisten hoe dan ook hun rol moeten blijven spelen en mensen helpen te begrijpen hoe de wereld in elkaar steekt. Maar nu komt die rol in gevaar. Dat er nog steeds mensen zijn die blijven roepen dat de journalistiek voor zich moet spreken, zitten niet op te letten. Als je belaagd wordt, kun je je werk niet doen en is er straks geen journalistiek meer die voor zichzelf kan spreken. Het houdt ergens op.
Er is niemand anders die de lijn in het zand gaat trekken, dus we moeten zelf activisten worden voor ons werk. Niet alleen de NVJ, maar alle hoofdredacteuren, eindredacteuren, chefs, redacteuren, stagiairs, vormgevers, fotografen, redactieassistenten en wie nog meer wil.
Wij acteren bij de gratie van consensus, een gemeenschappelijk idee over hoe de wereld in elkaar steekt en bijvoorbeeld gedragsregels die daarbij horen. Gelukkig is er een hele grote groep mensen die wel hetzelfde idee hebben over hoe de wereld in elkaar steekt. Je kent ze wel: het publiek. De types voor wie we dit werk doen. Want hoe kijken zij naar die incidenten? Journalist wordt bedreigd, er wordt boos gereageerd maar effectief gebeurt er niks. Niet echt een manier van handelen die vertrouwen uitstraalt.
Dus, laten we ons eerst tot ons publiek richten. Ik zou bijvoorbeeld laten zien dat er reflectie plaatsvindt op de redactie. Zoals de redactie van Nu.nl doet in hun wekelijkse blog. Want: zolang wij niet uitleggen hoe we werken, gaat niemand dat vanzelf ineens begrijpen. We zouden je zou als redactie best het een en ander kunnen vertellen over hoe je je rol ziet in de maatschappij, dat je het belangrijk vindt om bij te dragen aan een florerende democratie, ik zeg maar wat.
Of, nu wordt het wel heel spannend hoor, laten we ons eens uitspreken over hoe lastig het is om journalistiek te maken in een tijd waarin we worden lastig gevallen door jan en alleman. Zolang wij niks doen, gaat er niks veranderen.
Vorige edities van De Nieuwe Lezer
👉🏻 Wat ik leerde over het nieuwsgebruik van Gen Z