Waarom neemt het vertrouwen in de journalistiek af?
Ik was op televisie!
Het publiek moet in het middelpunt van de journalistiek komen te staan. In De Nieuwe Lezer leg ik uit hoe iedereen op een redactie hier aan bij kan dragen.
“Fundamentally, people will use media that help them be who they want to be, do what they want to do, and showcase a version of who they are and of what they do that they like. “
- Rasmus Kleis Nielsen
Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen over of op deze nieuwsbrief? Mail!
Lezers zijn net mensen. Ik hoor het mezelf erg vaak zeggen de laatste tijd. Zelfs in het Engels. Afgelopen donderdag was ik te gast bij Future Journalism Today, een maandelijks live interview met mensen uit de Europese journalistiek. Vanzelfsprekend ging mijn tijd in de spotlights over lezers en hoe ermee om te gaan. Je kunt de aflevering hier terugkijken.
Weer terug naar die mensen: het Reuters Institute for Journalism heeft als onderdeel van een groter project waarin ze onderzoeken waarom het vertrouwen in de journalistiek wereldwijd afneemt een onderzoek gepubliceerd. Ze hebben in de Verenigde Staten, Brazilië, India en het Verenigd Koninkrijk 132 mensen gesproken in focus groepen en diepte-interviews. De resultaten kunnen niet gegeneraliseerd worden, maar persoonlijk vind ik het iedere keer een verademing als er dergelijk onderzoek wordt gepubliceerd.
Ik ben iedere keer weer verbaasd hoe erg ik er naast zit met mijn ideeën over nieuwsconsumenten en bovenal over hoe zij naar de journalistiek kijken. In het onderzoek komt een man aan het woord die zijn beeld van journalisten baseert op films. Toen dacht ik: oh, op Spotlight of All the President’s Men! Maar nee. Zijn idee over hoe journalisten hun werk doen, is gestoeld op Bruce Almighty. Ik moest zelf ook even schakelen, maar Jim Carreys karakter is naast God natuurlijk ook een tv-verslaggever.
Het goede nieuws is dus dat het genoeg ruimte is voor verandering. Maar er is ook slecht nieuws.
Een groot deel van het onderzoek gaat over hoe mensen bepalen welke nieuwsbronnen ze betrouwbaar vinden. In het kort: ze baseren zich op vrij oppervlakkige zaken, zoals hoe het nieuws wordt gepresenteerd en hoe de website eruit ziet. Nu zou je kunnen denken: mooi, want de website waar ik voor werk, ziet er prima in orde uit. Maar er is een addertje onder het gras. Of twee.
Ten eerste is het natuurlijk kinderwerk voor kwaadwillende types om websites van de NOS, de Volkskrant of NRC na te bouwen en daar vervolgens allerlei onwaarheden te gaan verkondigen. Dat gebeurde vrij onlangs nog. Ten tweede: de nieuwsconsumenten baseren hun vertrouwen op de oppervlakkige zaken omdat ze gewoonweg niet genoeg weten over de journalistieke praktijk om te bepalen of een nieuwsbron betrouwbaar is.
Dit vind ik droevig nieuws. Als je al niet goed weet hoe je moet erachter moet komen of een nieuwsbron betrouwbaar is, vind ik het niet zo gek dat er steeds meer mensen wantrouwig zijn tegenover journalisten en nieuwsorganisaties. Misschien is het toch echt een idee dat grote uitgeverijen hun winsten gaan steken in het bijspijkeren van de mediawijsheid van jong en oud.
Het vertrouwen baseren de nieuwsconsumenten overigens veelal op de nieuwsmerken; niet op journalisten. De ondervraagden konden meestal niet vertellen van welke journalisten ze stukken hadden gelezen of reportages op televisie hadden gezien en ze zien de journalisten als een verlenging van de titel waar ze voor werken. Het argument dat redacteuren meer zichtbaar moeten worden om meer vertrouwen te wekken bij het publiek heeft daardoor wel een deukje opgelopen.
Een ander argument dat iets meer dan een deuk heeft opgelopen, is dat redacties met hun journalistieke werk dus wel kunnen laten zien hoe goed en betrouwbaar ze zijn. Sommige nieuwsconsumenten letten wel op de journalistieke praktijken, maar de meesten vallen dus terug op de reputatie en uiterlijke kenmerken als het gaat om het beoordelen van titels.
In plaats van dat ik nu zelf weer iets ga schrijven over het levensbelang van transparantie voor de journalistiek geef ik nu het laatste woord aan de onderzoekers van het Reuters Institute for Journalism.
“In other words, news organisations should not only make it easier to find information about their missions and journalistic practices but also promote their own unique strengths compared to their competitors in more consistent and memorable ways. Brand reputations – good and bad – cannot always be controlled, but news organisations fail to define their own identities at their peril.”
🔖 Vorige edities van De Nieuwe Lezer
🦠 Krijgen we straks een corona-inkakker?
🤷🏼♀️ Wat ís audience engagement nou eigenlijk?
🕵🏻♀️ Welke rol speelt ‘de journalist’ in het theater des leven?