Uitleggen voor dummies aan dummies

De Volkskrant Open Redactie nu echt van start

Feb 23, 2020

Vragen, opmerkingen of aanvullingen? Stuur mij een mailtje op sophie.vanoostvoorn@gmail.com.

De Open Redactie, het project van de Volkskrant waar ik een paar maanden terug alweer een jubelende nieuwsbrief over schreef, is eindelijk van start gegaan.

Voor wie het gemist had: de Volkskrant heeft het afgelopen jaar in samenwerking met het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek een project opgezet waarbij ze op regelmatige basis hun lezers vragen input te leveren. Ze doen dit met afgebakende thema’s waar ze sowieso al over gingen schrijven, maar ze laten zich hier dan een beetje sturen door hun lezers. (Hier lees je de eerste nieuwsbrief over de Open Redactie terug.)

Ik vind het echt tof dat een grote redactie als de Volkskrant zo’n project uitvoert. Het toont dat lezersengagement niet alleen iets is voor lokale suffertjes of grote kranten in de VS, maar dat redacties in alle soorten en maten ervan kunnen profiteren.

Waar ik het vandaag over wil hebben is niet per se wat ze doen, maar hoe ze vertellen over wat ze doen. Je kunt natuurlijk van alles verzinnen over hoe je lezers kunt betrekken bij het journalistieke proces, maar je moet het ook uitleggen.

✂️ Do it yourself: Uitleggen voor en aan dummies

Hoe ga je dan te werk? Hieronder een paar manieren:

Als je een oproep doet aan lezers voor een artikel vertel ze dan ook wat je met de informatie gaat doen en waarvoor je die informatie nodig hebt: is de informatie bedoeld als achtergrondinformatie, ben je op zoek naar bruikbare quotes of ga je de gestelde vragen verwerken? Wanneer de reacties binnen zijn gekomen, laat dan bij het artikel weten hoe je aan de informatie bent gekomen, gewoon door te verwijzen naar je oproep.
Opinieredacties kunnen laten zien waar hun artikelen vandaan komen, zoals ik een tijdje terug al schreef. Peter Vermaas, chef van de opinieredactie van NRC, schrijft iedere week een dergelijk stukje in de zaterdagkrant.

📌 Nice to know: Zo gaat de Volkskrant te werk

Laten we nog es kijken naar de landingspagina: een overzichtelijk tekstje met wat (over het project), waarom (toelichten waarom de redactie dit doet), hoe lezers mee kunnen doen en wat ze krijgen als ze zich aanmelden (heel belangrijk, weet je nog).

Persoonlijk had ik hier nog graag ook gelezen wanneer de redactie zo’n vragenlijst uitstuurt en wat er dan gebeurt met die inzendingen, maar goed misschien wordt dat duidelijker als je je hebt aangemeld.

Wat ik wel weer heel erg goed vond, is hoe ze rapporteren aan de deelnemers over welke artikelen de redactie maakte op basis van de input van lezers. Mijn moeder, inmiddels volleerd spion, stuurde mij deze mail door waarin de redactie vertelt welke input leidde tot welk artikel.

Ook zo prettig: aan het einde van de mail geven ze aan dat ze druk zijn met de lancering van het project en misschien de komende tijd wat minder van zich laten horen. Het zijn net mensen.

📣 Food for thought: Doe mij maar sceptische lezers

Wat schieten we er nu eigenlijk mee op als mensen meer begrijpen hoe redacties werken of hoe het nieuws tot stand komt? Het onderzoeksinstituut van Reuters deed daar twee jaar geleden onderzoek naar. Ze wilden weten wat de invloed van ‘nieuwsgeletterdheid’ is op hoe betrouwbaar men het nieuws vindt.

De kennis van de respondenten over het nieuws werd getest met feitelijke vragen over het nieuws: hoe worden kranten en televisieprogramma’s gefinancierd, wie plaatst berichten op Facebook en wie schrijft persberichten?

Ook werd gevraagd hoe betrouwbaar mensen het nieuws vonden. En wat bleek? Mensen met meer kennis over het nieuws, die beter weten hoe het nieuws gemaakt wordt, waren sceptischer. Ze wisten beter wat de beperkingen van redacties zijn.

De onderzoekers van Reuters plaatsten vervolgens hun vraagtekens bij alle initiatieven om transparanter te zijn: had dat dan wel zin? Kort gezegd: ja.

Iets langer: 10 procent van de ondervraagden in het onderzoek hadden alle antwoorden goed. Dus voordat we ons ook maar in ons hoofd hoeven te halen dat mensen eventueel sceptisch worden over het nieuws, laten we er eerst voor zorgen dat het publiek snapt wat we aan het doen zijn. En het lijkt me erg gezond als ze er vervolgens vragen over hebben.

🙏🏻 Practice what you preach

Deze nieuwsbrief rolt nu al een paar weken om 17.00 uur jullie inboxen binnen. Ik zie geen duidelijke verschillen in openingsratio, dus ik heb geheel ondemocratisch besloten om de nieuwsbrief voortaan weer om 11.00 uur te versturen.

Dus tot volgende week zondag om 11.00 uur!