Het publiek moet in het middelpunt van de journalistiek komen te staan. In De Nieuwe Lezer leg ik uit hoe iedereen op een redactie hier aan bij kan dragen.
“Fundamentally, people will use media that help them be who they want to be, do what they want to do, and showcase a version of who they are and of what they do that they like. “
- Rasmus Kleis Nielsen
Heb je vragen, opmerkingen of aanvullingen over of op deze nieuwsbrief? Mail!
Zat ik vorige week dus lekker even rustig in een hutje op de hei, begonnen er jongens stenen tegen hoofden van journalisten te gooien. Ik keek het filmpje van de fotograaf die bekogeld werd en vroeg me af: wat gebeurt er in iemands hoofd als je een ander mens van dichtbij een steen naar z’n achterhoofd gooit? Voelt de stenengooier zo weinig verbondenheid met deze fotograaf, staat hij zo ver van hem af, dat hij besluit een steen naar zijn te gooien?
De volgende ochtend moesten de daden van de relschoppers verklaard worden. Op bij het Mediaforum werd de invloed van ‘de media’ op het relschoppen geanalyseerd. Onder meer Mireille van Ark, de hoofdredacteur van BNR, was te gast en ze zei dat ze niet wist of BNR nu onderdeel van het establishment was of niet. Hier met een stukje context:
“Wat je ziet is dat media aan de kant worden geplaatst van de overheid (…). Daar hebben we bij BNR wel discussie over. Waar staan we nou: horen we bij het establishment of zijn wij juist de mensen die naar buiten moeten en die geluiden vanuit de maatschappij naar het establishment moeten brengen? Daar zit op dit moment een raar iets waar je vroeger zag dat journalisten in die maatschappij stonden, bij de regio heb je dat echt nog, zie je dat dat steeds meer op afstand komt te staan en dat we dus eigenlijk gezien worden, als journalisten, als een overheidsdienst bijna.”
Van Ark analyseert dat de afstand tussen publiek en journalistiek groot is, maar tegelijkertijd weet ze niet of haar BNR onderdeel uitmaakt van het establishment. Volgens mij heb je hier het probleem in een notendop: de afstand tussen journalistiek en publiek is zo groot geworden dat een deel van dat publiek denkt dat we onderdeel zijn van het establishment. Zelfs de journalistiek zelf twijfelt daarover.
Maar, als je zelf al niet weet waar je voor staat, hoe kun je dan van je publiek verwachten dat zij het wel weten?
Terwijl ik dus nog steeds in dat hutje op de hei zat, las ik een interessante analyse van Rob Wijnberg. Hij schreef dat nieuws een dagboek zonder geheugen is. Daar zit dus een bijzonder belangrijke taak voor journalisten: een geheugen toevoegen aan het nieuws. Het in context plaatsen, uitleggen hoe het zo gekomen is. En dat doen de meeste journalisten met verve.
Maar. We. Leggen. Niet. Uit. Hoe. We. Dat. Doen.
Als je niet beter weet, lijken redacties net grote machines waar als een soort wonder iedere dag allerlei artikelen, radio-items en video’s uit rollen. Ik weet dat deze producties met grote zorg worden geschreven, jullie ook. Maar we kunnen er niet vanuit gaan dat iedereen dat weet.
Uit de Mediamonitor van 2020 blijkt dat jongeren de meeste verschillende nieuwsbronnen gebruiken van alle leeftijdsgroepen en het minste vertrouwen heeft in journalistiek. En geef het ze te doen: zelf wegwijs worden in het gigantische en ingewikkelde medialandschap dat onderhevig is aan algoritmes. Daar zou ik ook wantrouwig van worden.
We moeten ze een handje gaan helpen. Redacteuren van NRC gingen een paar jaar terug nog langs klassen van middelbare scholen om te vertellen over het werk dat ze doen. Maar het moet groter en consequenter.
Wat nu als de Persgroep en het Mediahuis de handen ineen slaan en samen een stichting oprichten ter bevordering van de mediawijsheid van jongeren. De uitgeverijen hebben de kennis in huis en bulken van het geld. Met alle winst die ze het afgelopen jaar hebben gemaakt kunnen ze lespakketten maken en sociale media campagnes opzetten voor scholieren in het basis- en middelbaar onderwijs in Nederland en Vlaanderen.
Zo investeren de uitgeverijen in hun eigen toekomst en helpen ze jongeren mediawijzer worden. En dan is het hopen dat jongeren geen stenen meer naar hoofden van journalisten en fotografen gooien.
🔖 Vorige edities van De Nieuwe Lezer
🥂 Ik organiseerde een feestje voor de lezers
Ha Sophie, ik neem aan dat je bekend bent met https://www.ad.nl/achter-de-schermen en de stichting https://www.nieuwsindeklas.nl/ maar dat je dat niet genoeg vindt? Ben benieuwd naar je voorstellen om dit te verbeteren! groeten Marieke